Kinderen van 6 tot en met 11 jaar gaan naar de basisschool, in het Italiaans de scuola elementare/ scuola primaria. De basisschool gaat in Italie dus tot groep 7 ipv groep 8 zoals in Nederland. Ze gaan dus een jaar eerder van de basisschool af. Het is verplicht kinderen in te schrijven voor de eerste klas als ze de leeftijd van 6 jaar bereiken. Het onderwijs en de lesboeken zijn gratis, maar de schriften en pennen moeten wel door de ouders betaald worden evenals een kleine jaarlijkse bijdrage van ong. 40,00 euro voor fotokopiën etc. maar ook voor een verzekering. Er zijn heel veel verschillen in de basisscholen in Italie, de meeste zijn staatsscholen. Onze kinderen hadden gewoon boeken op school, maar er zijn ook scholen waar je alleen fotokopiën van de boeken krijgt of dat je zelf wcpapier moet meenemen etc. De staatsscholen hebben weinig geld. Er bestaan ook privéscholen waarvoor je dan uiteraard moet betalen.
Onze ervaring met de leerkrachten was zeer open op de basisschool, maar ook daar heb ik andere verhalen van gehoord dat je via een communicatieboekje contact hebt met de leerkrachten en ze alleen tijdens de "10minutengesprekken" spreekt.
Die "10minutengesprekken" waren uren.. want je kwam allemaal op hetzelfde tijdstip en dan maar aansluiten in de rij en ook al klaagde iedereen op de gang over het wachten, eenmaal in het klaslokaal met de leraren vergaten ook zij de tijd en duurde het dus voor de andere ook weer heel erg lang. pffff...
Binnen het basisonderwijs zijn twee modellen te onderscheiden met een verschillende organisatie: Het modulair onderwijs met een lesrooster van zevenentwintig of dertig uur per week en scholen met een volledig lesrooster van veertig uur per week. Een onderwijsinstelling geniet van de vrijheid om het onderwijs zelf in te richten. Wel moeten de landelijke algemene doelstellingen gehandhaafd worden. Al op de basisschool heb je te maken met verschillende leerkrachten in de klas. 1 leerkracht doet bijvoorbeeld Italiaans, Aardrijkskunde en Geschiedenis en de andere leerkracht doet weer rekenen en de andere vakken, daarnaast is er een gymleraar en een leraar Godsdienst. Op de basisschool krijgen de kinderen al vanaf groep 3 Engelse les. Er zijn scholen die ook op zaterdag open zijn en andere zijn van maandag tm vrijdag geopend en hebben dus ook een ander lesrooster.
Het aantal leerlingen per klas mag niet groter zijn dan 25 en niet minder dan 10. Er zijn basisscholen waar een schooluniform nog verplicht is, maar dat is dus niet overal zijn. Onze kinderen zaten op een basisschool welke geopend was van maandag tm vrijdag en waar een grembiule (schooluniform) verplicht was. Het idee achter het schooluniform is dat iedereen er hetzelfde uitziet, maar dat is ook niet zo. Want je kon bij de supermarkt een grembiule kopen tussen 10-20 euro, maar ook bij de duurdere kindermerkkleding winkels waar dan een mooi disneyfiguurtje opzat, waar dan ook de prijs naar is.
Vanaf de leeftijd van 11 jaar tot en met de leeftijd van 14 jaar gaan kinderen naar de middenschool, de Scuola Media/Scuola Secondaria di primo grado. Dit onderwijs is ook verplicht en kosteloos. Het onderwijs op de Scuola Media heeft een oriënterend en vormend karakter. Hierna wordt een keuze gemaakt voor het vervolgonderwijs; ‘de tweede fase’.
Kinderen kunnen kiezen tussen een normaal lesrooster met dertig lesuren per week, verdeeld over de ochtenden van zes dagen of een verlengd rooster met zesendertig tot veertig lesuren per week. Leerlingen met een dergelijk lesrooster moeten ook 2 x per week in de middag naar school. Zij krijgen dan meer uren van dezelfde vakken les of een extra vak zoals latijns of informatica.
Op de kleuterschool, basisschool en ook op de middelbare school kunnen alle kinderen tegen een vast tarief met de schoolbus. De schoolbus komt alle kinderen aan huis ophalen en ook weer terugbrengen. Iedereen betaalt hetzelfde bedrag dus hoe verder weg je woont hoe goedkoper het is, maar voor vele is het vooral heel erg handig dat de schoolbus de kinderen komt ophalen en thuisbrengen. Er is bij de kinderen van de kleuterschool en basisschool altijd een extra persoon aanwezig om de kinderen te begeleiden.
De leerplicht is ook in Italie tot 16 jaar.
Vanaf 14 tot en met 19 jaar kunnen jongeren kiezen voor het hoog secundair onderwijs, in het Italiaans de scuola secondaria superiore/ Scuola Secondaria di II grado , of voor de arbeidsmarkt/professionali. Het hoger onderwijs is in te delen in verschillende soorten scholen. De Licei vormen het Voortgezet Onderwijs op het hoogste intellectuele niveau. Een diploma van een liceo (Lyceum, vergelijkbaar met HAVO/VWO in Nederland) biedt de beste garantie voor een geslaagde studie op de universiteit. De Licei bestrijken drie kennisgebieden, namelijk van de Taal en Cultuur (Liceo Liguistico en Liceo Classico), van de Wiskunde en de Natuurwetenschappen (Liceo Scientifico) en van de Geschiedenis en Sociale Wetenschappen (Indirizzo Scienze Sociale). De duur van een Liceo is 5 jaar.
Het technisch onderwijsTechnisch Onderwijs,(vergelijkbaar met MBO in Nederland)
is in Italië duidelijk te onderscheiden van het beroepsonderwijs. Algemeen gesteld, is technisch onderwijs (Istituti Tecnici) meer algemeen vormend en theoretisch gericht. In dit type beroepsonderwijs worden de leerlingen opgeleid voor een bepaalde beroepssector. De vertegenwoordigde sectoren zijn: handel, toerisme, industrie, transport, bouw, landbouw en zorg.
Tot op heden geeft ook een opleiding aan een Istituto Tecnico toegang tot de universiteit maar er gaan stemmen op om dat te veranderen. In de praktijk zijn er overigens niet veel leerlingen die van de mogelijkheid om door te studeren gebruik maken.
Beroepsonderwijs (Istituti Professionali) staat dichter bij de directe eisen van de arbeidsmarkt. Het technisch onderwijs duurt vijf jaar. Beroepsopleidingen zijn meestal driejarig maar kunnen in sommige gevallen ook vijfjarig zijn. Een schoolweek in het technisch onderwijs heeft een variabele duur van 30 tot 40 uur. De flexibiliteit is nog groter in het beroepsonderwijs waar slechts typeprogramma’s bestaan, die naar de omstandigheden worden aangepast. Meestal organiseert het beroepsonderwijs 40 lesuren van 60 minuten per week. Dit kan uiteindelijk variëren van 32 tot 47 uur per week.
In Italië zijn vele universiteiten te vinden. De oudste christelijke universiteit van Europa is er zelfs gevestigd. In Bologna is in 1088 de Università di Bologna opgericht. Als een van Europa’s oudste heeft de universiteit het motto Alma Mater Studiorum. Dit kan worden vertaald als Voedende Moeder der Studies. Na de oprichting van de universiteit van Bologna zijn er nog vele andere universiteiten opgericht. Zo zijn er nu 60 rijksuniversiteiten en 20 vrije universiteiten.
In het universitair systeem van Italië bestaan verschillende soorten Bachelors en Masters. De Masters kunnen aan universiteiten en bij particuliere instellingen worden gevolgd.
Laurea: Een academische graad, die te vergelijken is met de Bachelor. Het behalen van de Laurea duurt drie jaar, waarbij het verplicht is om ten minste één vreemde taal te volgen. Gedurende deze drie jaar moeten studenten minimaal 180 European Credits (studiepunten) behalen, waar een Europese richtlijn voor is, namelijk het European Credit Transfer System.
Master di primo livello: Master van het eerste niveau. Na het behalen van de Laurea kan men beginnen aan deze Master. Deze Master is bedoeld om specifieke deskundigheid te verkrijgen.
Laurea specialistica: Ook wel Laurea di secondo livello genoemd (Laurea van het tweede niveau). Na het behalen van de Laurea kan men zich specialiseren in bepaalde onderwerpen. Na het kiezen van een bepaalde specialisatie moeten er 120 European Credits behaald worden in twee jaar tijd. Samen met de Credits van de Laurea komt het totaal dan op 300, wat kenmerkend is voor de Laurea specialistica.
Laurea specialistica a ciclo unico: Met deze term worden studies bedoeld waar meer dan drie jaar voor nodig zijn om een graad in te behalen. Voorbeelden hiervan zijn geneeskunde, diergeneeskunde, rechtsgeleerdheid etcetera. Bij deze studies behaalt men pas een titel na 5 of 6 jaar studeren.
Master di secondo livello: Master van het tweede niveau. Deze Master volgt op de Laurea specialistica. In deze Master wordt dieper ingegaan op de specialisaties om een uiterste deskundigheid te verkrijgen, die geschikt is voor de arbeidsmarkt.